قدومه گیاهی یک ساله به ارتفاع 40 – 30 سانتی متر و بسیار پر شاخ و برگ است. برگ ها کرک دار و متقابل، گل ها انتهایی و به صورت چتر، میوه خورجینک، دو خانه ای با دو برگچه که دو کفه آن از قاعده میوه باز می شود. در این میوه چهار بذر گرد، پهن و نوک دار در دو قسمت جدا گانه به صورت دو به دو با پرده ای غشایی از هم جدا می شود. در انواع دیگر قدومه، بذر گلابی شکل هم دیده می شود. به طور معمول دانه های قدومه با جدب آب، موسیلاژ فراوان تولید می کند. در ایران گونه های مختلف قدومه گزارش شده که به علت ویژگی های گیاه شناسی بسیار متفاوت، گروه بندی آنها مشکل است.
خواص درمانی
از بذر قدومه به همراه با بذر گیاهان دارویی دیگر در درمان بیماری های تنفسی، گلو درد و سرفه استفاده می شود. این بذر یکی از اجزای مهم انواع چهار تخم (Four Seed) محسوب می شود. به دانه، سپستان، بالنگو، بارهنگ و دیگر بذرهایی که لعاب تولید می کنندف در ترکیب چهار تخم، وجود دارد. قدومه مورد نیاز عطاری ها به طور معمول از مراتع جمع آوری می شود، به این لحاظ تنوع زیادی در بذر های ارائه شده مشاهده می شود.
ترکیبات شیمیایی
به طور کلی در انواع قدومه، دانه دارای مواد روغنی به مقدار 15 – 30 درصد است. روغن مذکور از گلیسیرید های اسید اولییک، اسید پالمتیک، اسید اروسیک و اسید لینولئیک تشکیل شده است. دانه در صورت جذب آب، لعاب زیادی تولید می کند.
نیاز های اکولوژیکی
بذر قدومه در خاک های سبک و سنگ ریزه دار به خوبی سبز شده و در خاک های سنگین از درصد سبز کشت زار کاسته می شود. این گیاه به خشکی خاک و هوا متحمل است و در بارندگی به هنگام رسیدن حساس است. سله خاک در موقع سبز شدن گیاه چه ها خسارت زیادی می زند.
کاشت
در تکثیر قدومه، رایج ترین روش استفاده از بذر است. استفاده از قلمه ساقه نیز برای برخی گونه ها گزارش شده است. در منطقه خور و بیابانک (استان اصفهان) کاشت بذر قدومه (تخم سرخو) در پاییز انجام می شود و چنانچه تاریخ کاشت در مهر ماه انتخاب شود، طی 2 تا 3 روز گیاه سبز می شود و چنانچه در آذر ماه کشت صورت گیرد، طی 5 تا 6 روز گیاه از خاک بیرون می آید. بذر لازم برای کاشت، از 7 تا 30 کیلو گرم برای هر هکتار بسته به شرایط آب و هوایی و خاک متفاوت است. کاشت به صورت کرتی (در هم یا ردیفی) انجام می شود و پس از آن با دو آبیاری با فاصله یک شبانه روز، گیاه سبز می شود، تا شروع پر شدن دانه ها (پس از گل دهی) نیازی به آبیاری نیست.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
